Carla Aalse Voor veel raden van toezicht is de jaarlijkse zelfevaluatie een ritueel: een vragenlijst invullen, cijfers vergelijken en een kort gesprek voeren. Maar zo’n oppervlakkige aanpak doet geen recht aan de waarde van reflectie.
Een effectieve zelfevaluatie is namelijk veel meer dan een verplicht nummer. Het is een krachtig instrument om de governance te versterken, de samenwerking van het team te verdiepen en de strategische rol van de raad te versterken.
Waarom zou je verder kijken dan de standaardvragenlijst?
Een goede raad van toezicht is meer dan een controleorgaan; het is een strategische partner voor de bestuurder. Dat vraagt om een cultuur van voortdurende reflectie: over de eigen rol, over hoe beslissingen worden genomen en hoe er wordt samengewerkt. Zelfevaluatie is dus geen afvinklijst, maar een kans om écht te groeien als team.
Wat maakt een zelfevaluatie echt waardevol?
1. Gestructureerde reflectie
Het begint met de juiste vragen. Hoe functioneren we als team? Spreken we elkaar aan? Zijn we voldoende strategisch? Een open, eerlijke dialoog is essentieel.
2. Kwalitatieve feedback
Een vragenlijst is prima als startpunt, maar echte inzichten komen pas boven tafel in gesprekken. Denk aan individuele interviews en/of een groepssessie met een externe begeleider.
3. Externe begeleiding
Volgens de governancecode wordt verwacht dat een raad jaarlijks het eigen functioneren evalueert. Het is gebruikelijk om dat eens in de drie jaar met externe begeleiding te doen. In de zorgsector is dit zelfs verplicht. Een onafhankelijke gespreksleider voegt waarde toe door objectiviteit, scherpe vragen, en relevante inzichten en ervaringen uit andere organisaties mee te brengen.
| Wanneer is externe begeleiding extra waardevol? Externe procesbegeleiding kan écht het verschil maken in situaties zoals: wanneer er spanningen of terughoudendheid zijn binnen de raad; wanneer één of enkele leden het gesprek domineren; wanneer de raad moeite heeft met kritische zelfreflectie; wanneer de relatie met het bestuur onder druk staat of wanneer de organisatie zich in een complexe transitie bevindt. |
Het is sowieso waardevol om periodiek een frisse, externe blik op het functioneren van de raad te laten werpen
4. 360-graden feedback
Naast zelfreflectie is het waardevol om input te krijgen van de bestuurder, het managementteam of andere stakeholders. Dit geeft een completer beeld van het functioneren.
5. Actiegerichte conclusies
Een goede evaluatie leidt tot concrete actiepunten: van het verbeteren van de vergaderstructuur tot het versterken van specifieke competenties binnen de raad.
6. Aandacht voor cultuur en dynamiek
Hoe wordt er met elkaar gesproken? Is er echt ruimte voor kritische geluiden? Een raad die te veel consensus zoekt of conflicten mijdt, verliest aan effectiviteit.
7. Omgaan met spanningen in de praktijk
In mijn praktijk zie ik regelmatig lastige situaties:
- Een voorzitter die onvoldoende functioneert.
- Collega’s die hun zorgen over anderen moeilijk durven uitspreken.
- Een bestuurder die eigenlijk niet past, maar waar niemand echt iets mee doet.
Een goede zelfevaluatie maakt deze thema’s bespreekbaar. En dat is precies wat nodig is om als team te groeien.
8. Een continu proces
Zelfevaluatie is geen eenmalige exercitie. Juist door regelmatig terug te blikken en te meten of verbeterpunten zijn opgepakt, ontstaat duurzame ontwikkeling.
Tijd voor echte impact
Wil jouw raad van toezicht verder kijken dan de standaardvragenlijst? Wil je aan de slag met een zelfevaluatie die écht bijdraagt aan effectievere governance en beter toezicht? Een goed begeleide, diepgaande evaluatie maakt het verschil ➝ in samenwerking, scherpte én strategische slagkracht.
Wij denken graag mee! Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek.
Carla Aalse
Managing partner bij crmLINK | Organisatie- en Sociaal Psycholoog
Gespecialiseerd in governance, diversiteit en effectief toezicht met jarenlange ervaring in het begeleiden van raden van commissarissen en raden van toezicht.
